ΔΙΑΤΡΟΦΗ 6-12 ΜΗΝΩΝ

ΔΙΑΤΡΟΦΗ 6-12 ΜΗΝΩΝ

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και η Αμερικανική Παιδιατρική Ακαδημία συνιστούν αποκλειστικό μητρικό θηλασμό για τους πρώτους 6 μήνες ζωής.

Στο 1ο εξάμηνο, η αποκλειστική σίτιση με γάλα επαρκεί για τη φυσιολογική σωματική ανάπτυξη του βρέφους. Μετά την ηλικία των 6 μηνών επιβάλλεται η εισαγωγή συμπληρωματικών (στερεών) τροφών στη διατροφή του βρέφους ώστε να καλυφθούν οι αυξημένες ανάγκες του σε ενέργεια και θρεπτικά συστατικά (πρωτεΐνες, σίδηρο, ιχνοστοιχεία, βιταμίνες).

Στο σημείο αυτό, αξίζει να αναφέρουμε πως η εισαγωγή των στερεών τροφών χρονικά μπορεί να γίνει και νωρίτερα δηλαδή μεταξύ του 4ου και 6ου μήνα ζωής (και συγκεκριμένα μεταξύ 17ης και 26ης εβδομάδας ζωής αφού πρώτα εκτιμηθεί η ετοιμότητα του βρέφους) σύμφωνα με πρόσφατες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Εταιρίας Παιδιατρικής Γαστροεντερολογίας, Ηπατολογίας και Διατροφής (ESPGHAN).

– Πώς θα καταλάβω πότε το μωρό μου είναι έτοιμο να ξεκινήσει στερεές τροφές;

Σημάδια που δείχνουν την ετοιμότητα του βρέφους για έναρξη στερεών τροφών:

  • το βρέφος μπορεί να κάθεται με υποστήριξη
  • στηρίζει καλά το κεφάλι και τον αυχένα
  • δε σπρώχνει με τη γλώσσα του το φαγητό έξω από το στόμα
  • δείχνει ενδιαφέρον για τις στερεές τροφές (κινεί το σώμα του προς τα εμπρός και ανοίγει το στόμα, παρακολουθεί το γονιό όταν εκείνος τρώει)
  • μπορεί να κάνει μασητικές κινήσεις και να καταπίνει μη υδαρείς τροφές.

– Γιατί δεν συνίσταται η έναρξη στερεών τροφών πριν τον 5ο μήνα ζωής;

Η εισαγωγή των συμπληρωματικών τροφών πριν τις αρχές του 5ου μήνα δε συνιστάται καθώς:

  • αυξάνεται η πιθανότητα εμφάνισης τροφικής αλλεργίας.
  • αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης γαστρεντερικών λοιμώξεων από μικρόβια που μπορεί να έχουν μολύνει τις συμπληρωματικές τροφές λόγω και του ανώριμου ανοσοποιητικού συστήματος του βρέφους.
  • αυξάνεται ο κίνδυνος πνιγμονής.
  • το πεπτικό σύστημα του βρέφους είναι ακόμη ανώριμο και αδυνατεί να αφομοιώσει τις νέες τροφές.

– Γιατί δεν συνίσταται η καθυστερημένη έναρξη στερεών τροφών (μετά τη συμπλήρωση των 6,5 μηνών);

Η εισαγωγή συμπληρωματικών τροφών μετά τη συμπλήρωση των 6,5 μηνών δε συνιστάται γιατί:

  • το μητρικό γάλα δεν αρκεί πια για να καλύψει τις αυξημένες ενεργειακές ανάγκες και τις αυξημένες ανάγκες σε μακροθρεπτικά (π.χ. πρωτεΐνες) και μικροθρεπτικά (π.χ. σίδηρο, ψευδάργυρο) συστατικά με κίνδυνο να επηρεαστεί η ανάπτυξη του βρέφους.
  • αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης τροφικής αλλεργίας, λόγω της μη έγκαιρης εξοικείωσης του εντέρου με τις τροφές ώστε να αποκτηθεί ανοχή σε αυτές.
  • επιβραδύνεται η ανάπτυξη των δεξιοτήτων που σχετίζονται με την πρόσληψης τροφής (π.χ., ικανότητα μάσησης)
  • επιβραδύνεται η προσαρμοστικότητα του βρέφους στις νέες γεύσεις και υφές των τροφών.

– Πόσο γάλα πρέπει να πίνει το μωρό μου ανάλογα με την ηλικία του μετά την εισαγωγή στερεών τροφών;

Ηλικία βρέφους Σιτιζόμενα με φόρμουλα Θηλάζοντα
6-8 μηνών 180-240 ml  3-5 φορές/ ημέρα 3-5 θηλασμοί/ ημέρα
8-12 μηνών 200-230 ml 3-4 φορές/ ημέρα 3-4 θηλασμοί/ ημέρα
>12 μηνών 450-680 ml/ ημέρα συνολικά 1-2 φορές ημερησίως αλλά και περισσότερες φορές όσο η μητέρα και το παιδί επιθυμούν

Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρία, 2017

– Γενικοί κανόνες για την εισαγωγή στερεών τροφών

  • Στόχος της εισαγωγής είναι να αντικατασταθούν σταδιακά τα γεύματα γάλακτος (εκτός από το πρωινό και βραδινό) με γεύματα στερεών τροφών όπως για παράδειγμα φρουτόκρεμα ή κρεατοχορτόσουπα.
  • Κάθε νέα τροφή την εισάγουμε σταδιακά, δηλαδή σε μικρές ποσότητες στην αρχή και σιγά σιγά αυξάνουμε. Επίσης, κάθε νέα τροφή εισάγεται διαδοχικά, δηλαδή με χρονική απόσταση από την προηγούμενη (3-4 ημερών) για τον εντοπισμό τυχόν αλλεργιών.
  • Ξεκινάμε κάθε νέα τροφή ξεχωριστά και σε μικρές ποσότητες. Επιλέγουμε το γεύμα γάλακτος που θέλουμε να αντικαταστήσουμε και δίνουμε στο βρέφος τις πρώτες μέρες 2-3 κουταλάκια του γλυκού από την καινούρια τροφή, συμπληρώνοντας το γεύμα του με γάλα (μητρικό ή ξένο). Όσο περνούν οι μέρες και ανάλογα με την όρεξη του βρέφους, αυξάνουμε την ποσότητα τροφής που του δίνουμε, μέχρι να χορτάσει και να μη χρειάζεται θηλασμό ή επιπλέον χορήγηση ξένου γάλακτος.
  • Η χορήγηση των στερεών τροφών πρέπει να γίνεται με κουταλάκι και όχι με μπουκάλι, ώστε να ελέγχουμε την ποσότητα που καταναλώνει το βρέφος. Χρησιμοποιούμε συνήθως ειδικά κουταλάκια σιλικόνης με μακριά λαβή.
  • Με την εισαγωγή των στερεών τροφών σταματά η αποστείρωση.
  • Με την εισαγωγή των στερεών τροφών ξεκινάμε να δίνουμε και νεράκι.
  • Κάθε φορά που εισάγουμε μια νέα τροφή, παρατηρούμε προσεκτικά το βρέφος για τυχόν αντιδράσεις, όπως: διάρροια, έμετο, εξανθήματα και ερεθισμούς του δέρματος, βήχα, ανησυχία, έντονο κλάμα. Αν παρατηρήσουμε κάτι από τα παραπάνω σταματάμε τη χορήγηση της συγκεκριμένης τροφής και επικοινωνούμε με τον παιδίατρο ή αν τα συμπτώματα παρουσιάζονται ξαφνικά και έντονα (π.χ., έντονα εξανθήματα, πρήξιμο χειλιών, βραχνιασμένο κλάμα και δυσκολία στην αναπνοή) επισκεπτόμαστε το πλησιέστερο νοσοκομείο.

– Με ποια σειρά πρέπει να εισάγω τις διάφορες τροφές στη διατροφή του μωρού μου;

Η σειρά με την οποία εισάγονται τα τρόφιμα στη διατροφή του βρέφους δεν είναι αυστηρά καθορισμένη. Σύμφωνα μάλιστα με έρευνες, η σειρά εισαγωγής των τροφών δε φαίνεται να επηρεάζει την εξέλιξη των διατροφικών επιλογών του παιδιού. Τα προηγούμενα χρόνια η έναρξη στερεών γινόταν συχνότερα με τις λεγόμενες κρέμες δημητριακών. Η πιο συχνή επιλογή ήταν η κρέμα από ρυζάλευρο, με το πλεονέκτημα την μειωμένη πιθανότητα πρόκλησης αλλεργιών στα βρέφη. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, η επιλογή αυτή πέρασε σε δεύτερη μοίρα καθώς έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο μετέπειτα παχυσαρκίας λόγω της αυξημένης ποσότητας απλών υδατανθράκων. Γενικά, θα λέγαμε ότι δεν είναι απορριπτέα ως επιλογή για ένα βρέφος φυσιολογικού βάρους, ενώ καλό είναι να επιλέγεται το σπιτικό ρυζάλευρο ή σπιτικές κρέμες με άλλα δημητριακά όπως η βρώμη.

Μια δημοφιλής επιλογή για την έναρξη στερεών τροφών είναι η φρουτόκρεμα. Επιλέγουμε φρέσκα φρούτα εποχής. Συνήθως ξεκινάμε με τη μπανάνα και στη συνέχεια προσθέτουμε μήλο και αχλάδι. Τα χορηγούμε σε μορφή κρέμας αφού τα αλέσουμε στο μπλέντερ με λίγο νεράκι ή και γάλα. Να τονίσουμε στο σημείο αυτό ότι δε δίνουμε σε αυτή την ηλικία στα παιδιά φρέσκους ή τυποποιημένους χυμούς του εμπορίου.

Ένα άλλο γεύμα το οποίο εισάγουμε αντικαθιστώντας το μεσημεριανό γεύμα γάλακτος είναι η χορτόσουπα. Εννοείται πως μπορούμε να ξεκινήσουμε την εισαγωγή στερεών με χορτόσουπα. Ουσιαστικά πρόκειται για βρασμένα λαχανικά τα οποία στη συνέχεια αλέθουμε. Συνήθως ξεκινάμε με λαχανικά που έχουν ήπια γεύση όπως πατάτα, καρότο και κολοκύθι.

Στην χορτόσουπα σύντομα μετά τους 6 μήνες καλό είναι να προσθέσουμε κρέας (κρεατοχορτόσουπα). Ειδικά σε βρέφη που θηλάζουν αποκλειστικά, η εισαγωγή κρέατος νωρίς στη διατροφή είναι σημαντική για την πρόσληψη σιδήρου και την πρόληψη της αναιμίας. Η κρεατοχορτόσουπα παρασκευάζεται αφού φτιάξουμε τη χορτόσουπα και σε αυτήν προσθέσουμε το κρέας (μοσχάρι ή κοτόπουλο με όποια σειρά επιθυμούμε).

Μετά την εισαγωγή των παραπάνω βασικών τροφών στη διατροφή του βρέφους το διαιτολόγιο του απαρτίζεται από 5 γεύματα. Το πρωινό και το βραδινό γεύμα παραμένει το γάλα. Το δεκατιανό συνήθως είναι η φρουτόκρεμα, το μεσημεριανό χορτόσουπα/ κρεατοχορτόσουπα και το απογευματινό κάποια κρέμα δημητριακών. Σταδιακά αρχίζουμε και προσθέτουμε νέες τροφές στα διάφορα γεύματα της ημέρας, ανάλογα με την εποχή και με τις γευστικές προτιμήσεις του βρέφους. Προσθέτουμε φρούτα όπως πορτοκάλι, μανταρίνι, βερύκοκο, καρπούζι, πεπόνι και αργότερα ροδάκινο, φράουλα, ακτινίδιο. Προσθέτουμε λαχανικά όπως ντομάτα, φρέσκο φασολάκι, σπανάκι, μπάμια, αρακά, παντζάρι και αργότερα αγγούρι, μπρόκολο, κουνουπίδι, πράσο, μελιτζάνα. Μπορούμε επίσης να προσθέσουμε σταδιακά διάφορα μυρωδικά πχ μαϊντανό, ρίγανη που θα ενισχύσουν τη γεύση του φαγητού. Όσον αφορά την  κρεατοχορτόσουπα, σταδιακά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και άλλα είδη κρέατος εκτός από κοτόπουλο και μοσχάρι, όπως αρνί, κατσίκι, γαλοπούλα, κουνέλι. Επίσης, την περίοδο αυτή μπορούμε να εισάγουμε ζυμαρικά στη διατροφή. Επιλέγουμε για παράδειγμα αστράκι, πεπονάκι ή κριθαράκι και τα προσθέτουμε στο μεσημεριανό γεύμα στη θέση των λαχανικών.

Αφού εισαχθούν οι τροφές που προαναφέρθηκαν είναι ώρα, μετά τον 6ο μήνα, να εισαχθούν τροφές που περιέχουν γλουτένη δηλαδή σιτάρι, κριθάρι και σίκαλη.

Έπειτα, αφού γίνουν καλά ανεκτές οι παραπάνω ομάδες τροφίμων (λαχανικά, φρούτα, κρέας, δημητριακά) καλό είναι να εισάγουμε πριν τον 1ο χρόνο ζωής:

  • το ψάρι, καθώς είναι πλούσιο σε καλά λιπαρά, απαραίτητα για τη σωστή λειτουργία και ανάπτυξη του νευρικού συστήματος του παιδιού. Προτιμάμε ψάρια που έχουν λίγα κόκκαλα, ώστε να μπορούμε εύκολα να τα καθαρίσουμε και να μην κινδυνεύσει το παιδί να πνιγεί. Τέτοια ψάρια είναι για παράδειγμα ο μπακαλιάρος, η γλώσσα, η τσιπούρα. Άλλα ψάρια που προτιμάμε γιατί είναι πλούσια σε ω-3 ωφέλιμα λιπαρά οξέα είναι η σαρδέλα και ο σολομός. Το ψάρι το δίνουμε στο βρέφος με τη μορφή ψαρόσουπας (με προσθήκη λαχανικών) μια φορά την εβδομάδα ως μεσημεριανό γεύμα.
  • το αυγό. Προτιμάμε να δίνουμε πρώτα τον κρόκο και λίγες μέρες αργότερα το ασπράδι. Το αυγό πρέπει να είναι καλά βρασμένο για να αποφεύγεται ο κίνδυνος μόλυνσης.
  • το φρέσκο τυρί και το γιαούρτι. Σε αντίθεση με το φρέσκο γάλα, τυρί και γιαούρτι μπορούν να εισαχθούν στη διατροφή του βρέφους μετά τον 7ο-8ο μήνα ζωής. Επιλέγουμε πλήρες λιπαρών γιαούρτι και όχι επιδόρπια γιαουρτιού που περιέχουν απλά σάκχαρα και εθίζουν το βρέφος στις γλυκιές γεύσεις. Όσον αφορά στο τυρί επιλέγουμε ανάλατο πλήρες λιπαρών τυρί όπως ανθότυρο, μανούρι, τυρί κότατζ.
  • τα όσπρια. Προτιμάμε να τα εισάγουμε στη διατροφή του βρέφους, αργά στον 1ο χρόνο ζωής γιατί είναι πιο δύσπεπτα σε σχέση με τις υπόλοιπες τροφές. Συνήθως εισάγουμε πρώτα τις φακές, με προσθήκη μικρής ποσότητας στη χορτόσουπα. Έπειτα μπορούμε να φτιάξουμε σκέτη φακή κανονικά, με τη διαφορά ότι δε θα προσθέσουμε αλάτι και το ελαιόλαδο θα το προσθέσουμε ωμό στο τέλος. Αργότερα μπορούμε να δώσουμε και άλλα όσπρια όπως ρεβύθια, φασόλια ή φάβα αφού πρώτα τα βράσουμε καλά και τα αλέσουμε.

– Υπάρχουν τροφές που απαγορεύονται τον 1ο χρόνο ζωής;

Τον 1ο χρόνο ζωής αποφεύγουμε:

  • να προσθέτουμε στο φαγητό του βρέφους αλάτι και τρόφιμα που το περιέχουν.
  • τη ζάχαρη και προϊόντα που την περιέχουν.
  • το μέλι, καθώς η ύπαρξη σε αυτό ενός βακτηρίου (Clostridium Botulinum) μπορεί να προκαλέσει σε βρέφη μια νόσο που ονομάζεται αλλαντίαση και χαρακτηρίζεται από μυϊκή παράλυση που μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στο θάνατο.
  • τη χορήγηση άλλων υγρών πέραν του γάλακτος (μητρικού ή ξένου 1ης ή 2ης βρεφικής ηλικίας) και του νερού. Αποφεύγουμε χυμούς με συντηρητικά, φρουτοποτά, αναψυκτικά και αφεψήματα όπως τσάι που περιέχουν καφεϊνη. Καλό είναι να γνωρίζουμε ότι πολλά αφεψήματα περιέχουν ουσίες με ήπια φαρμακευτική δράση και η ασφάλειά τους στα βρέφη δεν έχει τεκμηριωθεί.

– Μέχρι πότε να δίνω στο μωρό μου αλεσμένα;

Ανάλογα και με την ετοιμότητα του παιδιού, στην ηλικία των 7-9 μηνών καλό είναι να του δώσουμε την ευκαιρία να μάθει να μασάει μη αλεσμένες, μαλακές τροφές, πάντα υπό την επίβλεψή μας. Ακόμα και αν δεν έχει ακόμα δόντια χρησιμοποιεί τα ούλα του για να μασήσει την τροφή. Μπορούμε για παράδειγμα να δώσουμε με μικρά κομμάτια μπανάνας, βρασμένων λαχανικών, ζυμαρικά που δεν έχουν αλεστεί, μικρά ανάλατα κράκερς, κομματάκια τοστ.

Σχετικά Άρθρα
ΔΙΑΤΡΟΦΗ 1-18 ΕΤΩΝ

Η υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή κατά τη διάρκεια της παιδικής και  εφηβικής ηλικίας εξασφαλίζει τη σωματική και νοητική ανάπτυξη του Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΡΟΦΗ 0-6 ΜΗΝΩΝ

Σύμφωνα με την Παγκόσμια Στρατηγική για τη Διατροφή του Βρέφους και του Μικρού Παιδιού (2003), ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και Διαβάστε περισσότερα

Συμβουλές για παιδιά 1-3 ετών

Επιπλέον διατροφικές συμβουλές για τα μικρότερα παιδιά (1-3 ετών) Από την ηλικία των 12 μηνών και έπειτα τα παιδιά μπορούν Διαβάστε περισσότερα

Επιπλέον διατροφικές συμβουλές για τα μικρότερα παιδιά (1-3 ετών)

Από την ηλικία των 12 μηνών και έπειτα τα παιδιά μπορούν να τρώνε σχεδόν ό,τι και τα υπόλοιπα μέλη τις Διαβάστε περισσότερα